Sarı Nokta Hastalığı – Makula Dejenerasyonu

Sarı Nokta Hastalığı nedir?

Sarı Nokta Hastalığı gerçek ismi ile Islak Makula Dejenerasyonu çevresel görüşü etkilemez ancak önemli merkezi görme kaybına neden olabilmektedir. Özellikle yaşa bağlı makula dejenerasyonu yani Sarı Nokta Hastalığı retinanın merkezi görüşünüzden sorumlu kısmını (makula) etkileyen kronik bir göz hastalığıdır. Hastalık, yaşlı erişkinlerde görme kaybının en yaygın nedenlerinden biridir. Makula Dejenerasyonu tipik olarak bulanık veya çarpık görüşe veya görme alanınızın merkezinde kör bir noktaya neden olur. Yan (periferik) görüşünüzü etkilememektedir.

Yaş Sarı Nokta Hastalığı, yaşa bağlı Makula Dejenerasyonunun iki tipinden biridir. Diğer tip – kuru  – daha yaygın ve daha az şiddetlidir. Makula Dejenerasyonu olanların sadece yüzde 10 ila 15’ini etkileyen ıslak tip, her zaman kuru tip olarak başlamaktadır.

Islak Sarı Nokta Hastalığı görme kaybına aşağıdakiler neden olmaktadır:

Anormal kan damarı büyümesi. Bazen anormal yeni kan damarları makulanın altından ve içine doğru büyümektedir. Bu kan damarları, retinanın işlevine müdahale ederek sıvı veya kan sızdırabilmektedir.

Bilhassa gözün arkasına ve retinanın altına sızdığında birikebilir ve makulada bir yumruya neden olabilmektedir.

Bilhassa görmenizde herhangi bir değişiklik fark ederseniz, düzenli olarak ve mümkün olan en kısa sürede bir göz doktoruna görünmelisiniz. Neticede ıslak yaşa bağlı makula dejenerasyonu aniden ortaya çıkabilmekte ve hızla ilerleyebilmektedir. Tedavi görme kaybını yavaşlatmaya ve bağımsızlığı korumaya yardımcı olabilmesi mümkündür.

Sarı Nokta Hastalığının Belirtileri

Özellikle Islak maküler dejenerasyon semptomları genellikle aniden ortaya çıkar ve hızla kötüleşmektedir.

Semptomlar aşağıdakileri içermektedir:

• Eğik görünen düz çizgiler gibi görsel çarpıtmalar.
• Bir veya iki gözde azalmış merkezi görüş.
• Yakın çekim yaparken veya okurken daha parlak ışık ihtiyacı.
• Loş ışıklı bir restorana girerken olduğu gibi düşük ışık seviyelerine uyum sağlamada artan zorluk.
• Yazdırılan kelimelerin artan bulanıklığı.
• Renklerin yoğunluğunun veya parlaklığının azalması.
• Yüzleri tanımada zorluk.
• Görüş alanınızda iyi tanımlanmış bulanık bir nokta veya kör nokta.

Makula dejenerasyonu yan (periferik) görüşü etkilemez, bu nedenle nadiren tam körlüğe neden olmaktadır.

Ne zaman doktora görünmeli

Aşağıdaki durumlarda göz doktorunuza görünün:

Merkezi vizyonunuzdaki değişiklikleri fark edebilirsiniz. Renkleri ve ince ayrıntıları görme yeteneğiniz bozulmaktadır. Özellikle 60 yaşından büyükseniz, bu değişiklikler, Sarı Nokta Hastalığı ilk belirtisi olabilmektedir.

Sarı Nokta Hastalığın Nedenleri

Özellikle Islak makula dejenerasyonunun kesin nedenini bilinmemekle beraber, kuru makula dejenerasyonu olan kişilerde gelişmektedir. Bilhassa yaşa bağlı makula dejenerasyonu olan tüm insanların yaklaşık %20’si ıslak formdadır.

Islak Makula Dejenerasyonu farklı şekillerde gelişebilir:

Özellikle anormal kan damarı büyümesi görme kaybına neden olmaktadır. Bazen koroidden makula içine doğru anormal yeni kan damarları büyüyebilir (koroid neovaskülarizasyonu). Koroid, retina ile gözün dış, sert tabakası (sclera) arasındaki kan damarları tabakasıdır. Neticede bu anormal kan damarları, retinanın işlevine müdahale ederek sıvı veya kan sızdırması mümkündür.

Gözün arkasında sıvı birikmesinden kaynaklanan görme kaybına sebep olmaktadır. Koroidden sıvı sızdığında retina pigment epiteli adı verilen ince hücre tabakası ile retina arasında veya retina tabakaları içinde birikmektedir. Özellikle Makulada bir yumruya neden olarak görme kaybı veya bozulma ile sonuçlanması mümkündür.

Risk faktörleri

Makula dejenerasyonu riskinizi artırabilecek faktörler şunlardır:

• Yaş. Bu hastalık en çok 55 yaşın üzerindeki kişilerde görülmektedir.
• Aile öyküsü ve genetik olarak bu hastalığın kalıtsal bir bileşeni vardır. Araştırmacılar, durumu geliştirmekle ilgili birkaç gen tanımlamış durumdadırlar.
• Sigara içmek veya düzenli olarak dumana maruz kalmak, makula dejenerasyonu riskinizi önemli ölçüde arttırmaktadır.
• Araştırmalar, obez olmanın erken veya orta maküler dejenerasyonun hastalığın daha şiddetli bir formuna ilerleme şansını artırdığını göstermektedir.
• Kalp-damar hastalığı. Kalbinizi ve kan damarlarınızı etkileyen hastalıklarınız varsa, maküler dejenerasyon riskiniz daha yüksek olabilmektedir.

Sarı Nokta Hastalığın komplikasyonları

Özellikle Islak maküler dejenerasyonu merkezi görme kaybına kadar ilerleyen kişilerde depresyon ve sosyal izolasyon riski daha yüksektir. Sonucunda derin görme kaybı ile insanlar görsel halüsinasyonlar görülebilmektedir. (Charles Bonnet sendromu)

Sarı Nokta Hastalığının önlenmesi

Bilhassa Sarı Nokta Hastalığı erken belirtilerini belirlemek için rutin göz muayeneleri yaptırmak önemlidir. Aşağıdaki önlemler, ıslak makula dejenerasyonu geliştirme riskinizi azaltmanıza yardımcı olmaktadır.

• Diğer tıbbi durumlarınızı yönetmelisiniz. Örneğin, kardiyovasküler hastalığınız veya yüksek tansiyonunuz varsa, ilacınızı alın ve durumu kontrol etmek için doktorunuzun talimatlarına uymalısınız.
• Sigara içmeyin. Sigara içenlerin içmeyenlere göre makula dejenerasyonu geliştirmesi daha olasıdır. Sigarayı bırakmak için doktorunuzdan yardım istemelisiniz.
• Sağlıklı bir kiloyu koruyun ve düzenli olarak egzersiz yapmalısınız. Kilo vermeniz gerekiyorsa, yediğiniz kalori miktarını azaltın ve her gün aldığınız egzersiz miktarını arttırmalısınız.
• Meyve ve sebzelerden zengin bir diyet seçmelisiniz. Çeşitli meyve ve sebzelerle dolu sağlıklı bir diyet seçmelisiniz. Bu gıdalar, makula dejenerasyonu geliştirme riskinizi azaltan antioksidan vitaminler içermektedir.
• Diyetinize balık eklemelisiniz. Balıklarda bulunan Omega-3 yağ asitleri, makula dejenerasyonu riskini azaltabilmektedir. Ceviz gibi kuruyemişler de omega-3 yağ asitleri içermektedir.

Sarı Nokta Hastalığı Teşhisi

Özellikle Doktorumuz tıbbi ve aile geçmişinizi gözden geçirecek ve tam bir göz muayenesi yapacaktır. Sarı Nokta Hastalığı tanısını doğrulamak için, aşağıdakiler de dahil olmak üzere birkaç başka test yapabilir:

• Göz arkasının muayenesi: Göz doktorunuz, gözlerinizi genişletmek için gözlerinize damlalar koyacak ve gözünüzün arkasını incelemek için özel bir alet kullanacaktır. Drusenin neden olduğu sıvı veya kan veya benekli bir görünüm arayacaktır. Makula dejenerasyonu olan kişilerde genellikle retinanın altında oluşan çok sayıda drusen – sarı birikinti vardır.
• Görüşünüzün merkezindeki kusurları test edin. Bir göz muayenesi sırasında, göz doktorunuz merkezi görüşünüzdeki kusurları test etmek için bir Amsler çizelgesi kullanacaktır. Makula dejenerasyonunuz varsa, çizelgede bazı düz çizgiler soluk, kırık veya bozuk görünecektir.
• Floresein Anjiyografi. Bu test sırasında doktorunuz kolunuzdaki bir damara renkli bir boya enjekte edilecektir. Boya, gözünüzdeki kan damarlarına gider ve onları vurgular. Boya kan damarlarında dolaşırken özel bir kamera fotoğraf çekecektir. Görüntüler, sızıntı yapan anormal kan damarlarınız veya retina değişiklikleriniz olup olmadığını gösterecektir.
• İndosiyanin yeşili anjiyografi. Floresein anjiyografi gibi, bu test de enjekte edilmiş bir boya kullanılmaktadır. Floresein anjiyografi bulgularını doğrulamak veya retinanın daha derinlerindeki anormal kan damarlarını belirlemek için kullanılmaktadır.
• Optik koherens tomografi. Bu noninvaziv görüntüleme testi, retinanın ayrıntılı kesitlerini göstermektedir. İncelme, kalınlaşma veya şişme alanlarını tanımlar. Bu test ayrıca retinanın maküler dejenerasyon tedavilerine nasıl tepki verdiğini izlemeye yardımcı olmak için kullanılmaktadır.

Optik Koherens Tomografi (OCT) anjiyografi. Bu, bazı durumlarda doktorunuzun makuladaki istenmeyen kan damarlarını görselleştirmesine olanak tanıyan daha yeni, noninvaziv bir testtir.

Hastalığa genel bakış

Özellikle kuru makula dejenerasyonu, 50 yaş üstü kişilerde sık görülen bir göz hastalığıdır. Neticede Makulanın incelmesi nedeniyle merkezi görmede bulanıklığa veya azalmaya neden olmaktadır. Kısaca Makula, doğrudan görüş hattınızdaki net görüşten sorumlu olan retina parçasıdır.

Bilhassa Kuru Maküler Dejenerasyon önce bir veya iki gözde gelişebilir ve daha sonra her iki gözü de etkilemektedir. Zamanla vizyonunuz kötüleşebilir ve okuma, araba kullanma ve yüzleri tanıma gibi şeyler yapma yeteneğinizi etkilemesi mümkündür. Ancak bu, tüm görüşünüzü kaybedeceğiniz anlamına gelmez. Özellikle görme kaybı tipik olarak merkezidir ve insanlar çevresel görüşlerini korur. Diğer yandan bazı insanlar sadece hafif merkezi görme kaybına sahipken, diğerlerinde daha şiddetli olabilmektedir.

Erken teşhis ve kişisel bakım önlemleri, kuru makula dejenerasyonuna bağlı görme kaybını geciktirmesi mümkündür.

Sarı Nokta Hastalığın Belirtileri

Kuru maküler dejenerasyon semptomları genellikle yavaş yavaş ve ağrısız gelişir. Bunlar şunları içerebilir:

• Eğik görünen düz çizgiler gibi görsel çarpıtmalar.
• Bir veya iki gözde azalmış merkezi görüş.
• Yakın çekim yaparken veya okurken daha parlak ışık ihtiyacı.
• Loş ışıklı bir restorana girerken olduğu gibi düşük ışık seviyelerine uyum sağlamada artan zorluk.
• Yazdırılan kelimelerin artan bulanıklığı.
• Renklerin yoğunluğunun veya parlaklığının azalması.
• Yüzleri tanımada zorluk.
• Görüş alanınızda iyi tanımlanmış bulanık bir nokta veya kör nokta.

Özellikle Kuru Maküler Dejenerasyon bir veya iki gözü etkileyebilir. Sadece bir gözünüz etkilenirse, sağlam gözünüz zayıf gözü telafi edebileceğinden görüşünüzde herhangi bir değişiklik fark etmeyebilirsiniz. Ve durum yan (çevresel) görüşü etkilemez, bu nedenle nadiren tam körlüğe neden olmaktadır.

Bilhassa Kuru makula dejenerasyonu, yaşa bağlı makula dejenerasyonunun iki tipinden biridir. Retina altında büyüyen ve sızıntı yapan kan damarları ile karakterize olan ıslak (neovasküler) makula dejenerasyonuna ilerlemesi mümkündür. Ancak Kuru tip daha yaygındır, genellikle yavaş ilerler (yıllar içinde). Özellikle Islak tip, görmede nispeten ani bir değişikliğe neden olma ve ciddi görme kaybına neden olma olasılığı daha yüksektir.

Ne zaman doktora görünmeli

Aşağıdaki durumlarda göz doktorunuza görünün:

• Merkezi vizyonunuzdaki değişiklikleri fark edersiniz.
• Renkleri ve ince ayrıntıları görme yeteneğiniz bozulur.

Bu değişiklikler, özellikle 60 yaşın üzerindeyseniz, makula dejenerasyonunun ilk belirtisi olabilmektedir.

Sarı Nokta Hastalığın nedenleri

Özellikle Kuru makula dejenerasyonuna neyin neden olduğunu tam olarak bilmemektedir. Ancak araştırmalar, sigara, obezite ve diyet gibi kalıtım ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonundan etkilenebileceğini göstermektedir.

Durum, göz yaşlandıkça gelişmektedir. Özellikle Kuru makula dejenerasyonu, doğrudan görüş hattınızdaki net görüşten sorumlu olan retina alanı olan makulayı etkilemektedir. Zamanla, makulanızdaki doku incelebilir ve görmeden sorumlu hücreleri kaybedilmesi mümkündür.

Risk faktörleri

Sarı Nokta Hastalığı riskinizi artırabilecek faktörler şunlardır:

• Bu hastalık en çok 60 yaş üstü kişilerde görülür.
• Aile öyküsü ve genetik. Bu hastalığın kalıtsal bir bileşeni vardır. Araştırmacılar, durumu geliştirmekle ilgili birkaç gen tanımladılar.
• Sigara içmek. Sigara içmek veya düzenli olarak dumana maruz kalmak, makula dejenerasyonu riskinizi önemli ölçüde artırır.
• Araştırmalar, obez olmanın, erken veya orta dereceli makula dejenerasyonunun hastalığın daha şiddetli formuna ilerleme olasılığınızı artırabileceğini göstermektedir.
• Kalp-damar hastalığı. Kalbinizi ve kan damarlarınızı etkileyen hastalıklarınız varsa, maküler dejenerasyon riskiniz daha yüksek olabilmektedir.

Hastalığın komplikasyonları

Özellikle Kuru maküler dejenerasyonu merkezi görme kaybına kadar ilerleyen kişilerde depresyon ve sosyal izolasyon riski daha yüksektir. Derin görme kaybı ile insanlar görsel halüsinasyonlar görülmesi mümkündür. (Charles Bonnet sendromu). Bilhassa Kuru Maküler Dejenerasyon, tedavi edilmezse hızlı görme kaybına neden olabilen ıslak maküler dejenerasyona ilerlemesi mümkündür.

Sarı Nokta Hastalığının önlenmesi

Makula dejenerasyonunun erken belirtilerini belirlemek için rutin göz muayeneleri yaptırmak önemlidir. Aşağıdaki önlemler kuru maküler dejenerasyon geliştirme riskinizi azaltmanıza yardımcı olabilmektedir:

• Diğer tıbbi durumunuzu kontrol altında tutmalısınız. Örneğin, kardiyovasküler hastalığınız veya yüksek tansiyonunuz varsa, ilacınızı alın ve durumu kontrol etmek için doktorunuzun talimatlarına uyun.
• Sigara içmeyin. Sigara içenlerin içmeyenlere göre makula dejenerasyonu geliştirmesi daha olasıdır. Sigarayı bırakmak için doktorunuzdan yardım isteyin.
• Sağlıklı bir kiloyu koruyun ve düzenli olarak egzersiz yapın. Kilo vermeniz gerekiyorsa, yediğiniz kalori miktarını azaltın ve her gün aldığınız egzersiz miktarını artırın.
• Meyve ve sebzelerden zengin bir diyet seçin. Çeşitli meyve ve sebzelerle dolu sağlıklı bir diyet seçmelisiniz. Bu gıdalar, makula dejenerasyonu geliştirme riskinizi azaltan antioksidan vitaminler içermektedir.
• Diyetinize balık eklemelisiniz. Balıklarda bulunan Omega-3 yağ asitleri, makula dejenerasyonu riskini azaltabilmektedir. Ceviz gibi kuruyemişler de omega-3 yağ asitleri içermektedir.

Hastalığın Teşhisi

Özellikle doktorunuz, tıbbi ve aile geçmişinizi gözden geçirerek ve tam bir göz muayenesi yaparak durumunuzu teşhis edebilmektedir.

Ayrıca aşağıdakiler de dahil olmak üzere birkaç başka test yapması mümkündür:

• Göz arkasının muayenesi. Göz doktorunuz, gözlerinizi genişletmek için gözlerinize damlalar koyacak ve gözünüzün arkasını incelemek için özel bir alet kullanacaktır. Retina altında oluşan drusen – sarı birikintilerin neden olduğu benekli bir görünüm arayacaktır. Makula dejenerasyonu olan kişilerde sıklıkla çok sayıda Drusen bulunmaktadır.
• Görüşünüzün merkezindeki kusurları test edilmesi gerekmektedir. Göz muayenesi sırasında göz doktorunuz, görüşünüzün merkezindeki kusurları test etmek için bir Amsler ızgarası kullanacaktır. Makula dejenerasyonu, ızgaradaki bazı düz çizgilerin soluk, kırık veya bozuk görünmesine neden olabilmektedir.
• Floresein anjiyografi. Bu test sırasında doktorunuz kolunuzdaki bir damara renkli bir boya enjekte edecektir. Boya, gözünüzdeki kan damarlarına gider ve onları gürünür hale getirecektir. Boya kan damarlarında dolaşırken özel bir kamera birkaç fotoğraf çekilecektir. Görüntüler, ıslak makula dejenerasyonunun bir işareti olan retina değişiklikleriniz veya anormal kan damarlarınız olup olmadığını gösterecektir.
• İndosiyanin yeşili anjiyografi. Floresein anjiyografi gibi, bu test de enjekte edilmiş bir boya kullanılmaktadır. Spesifik maküler dejenerasyon tiplerini tanımlamak için bir floresein anjiyogramı ile birlikte kullanılması mümkündür.
• Optik koherens tomografi (OCT): Bu noninvaziv görüntüleme testi, retinanın ayrıntılı kesit görüntülerini göstermektedir. Retina inceltme, kalınlaşma veya şişme alanlarını tanımlar. Bunlar, retinanızın içine ve altına sızan kan damarlarından sıvı birikmesinden kaynaklanmaktadır.

Faydalı bağlantılara tıklayarak ulaşabilirsiniz: Tecrübeli ve Uzman Göz Doktorlarımız Kimler? Hassas Profilli Hasta Programı Hakkında. Protez Göz Ameliyatı Hakkında. Göz Üveal Melanomu – Göz Tümörleri Hakkında. Keratokonus Hastalığı Hakkında. Retina Hastalıkları ve Vitrektomi Ameliyatları Hakkında. Kornea Nakli Keratoplasti Ameliyatları Hakkında. Macular Degeneration (Dış Kaynak)